Gedragsproblemen

Gedragsproblemen

Wat zijn gedragsproblemen?

Elk kind of jongere vertoont wel eens lastig gedrag om grenzen te verkennen. Dit wordt echter een probleem als ongewenst, lastig gedrag dat nauwelijks te corrigeren blijft aanhouden. Met als gevolg dat je hiervan als ouder, verzorger of leerkracht wanhopig kan worden. Als dit aan de orde is dan spreek je van een gedragsprobleem; kenmerkend is daarnaast dat het kind of de jongere ook zichzelf behoorlijk in de weg zit en tegen zichzelf aanloopt. Het gedragsprobleem wordt pas een gedragsstoornis als het ongewenste gedrag langer dan zes maanden aanhoudt. De symptomen hiervan komen in bepaalde combinaties voor.

Kenmerken van gedragsproblemen

  • Driftbuien, woedeaanvallen, agressief gedrag en pesten zijn voorbeelden van gedragsproblemen.
  • Regelmatig schorsen van school en/of in aanraking komen met politie en justitie.
  • Kiezen in de ogen van hun ouder(s)/verzorger(s) vaak ‘verkeerde’ vrienden die elkaar versterken.
  • Het hele gezin lijdt onder het onhandelbare gedrag.

Pubergedrag of gedragsproblemen?

Wat je zegt als ouder/verzorger wordt met een geïrriteerde blik vanuit de puber beantwoord, urenlang scrollend door TikTok zonder sociale interactie en de voetbaltas ligt te stinken in de bijkeuken; de puberteit ten top. Of dit normaal pubergedrag is? Absoluut. Slecht luisteren, grenzen opzoeken of te laat thuiskomen, vervelende situaties maar wel kenmerkend bij deze fase. Het wordt een gedragsprobleem als de puber bijvoorbeeld veelvuldig ruzie zoekt, driftig gedrag vertoont, maar ook bijvoorbeeld spijbelt, liegt of vecht.

Behandelingen

In overleg met kind of jongere (en ouder(s)/verzorger(s)) inventariseren we welk behandelaanbod het beste aansluit bij de hulpvraag. Hierbij maken we gebruik van wetenschappelijk onderbouwde behandelmethoden.

Meestal bestaat de behandeling van gedragsproblemen uit een combinatie van:

  • Psycho-educatie: een combinatie van uitleg aan ouders/verzorgers, school en kind/jongere over de classificatie;
  • Specifieke adviezen voor school en ouder(s)/verzorger(s);
  • Ouder-/verzorgerbegeleiding en eventueel individuele begeleiding van het kind.

Waarom gedragsproblemen behandelen?

Bij kinderen en jongeren met gedragsproblemen is vaak sprake van eveneens andere problemen, dit worden ‘geassocieerde problemen’ genoemd. Dit kunnen gedragsproblemen of een gedragsstoornis zijn. Als nader gedragsonderzoek de constatering van een stoornis oplevert dan gaat het om ‘comorbiditeit’. Overige problemen of stoornissen die naast gedragsproblemen kunnen bestaan, zijn druk of hyperactief gedrag, aandachtsproblemen, impulsief gedrag, gevoelens van angst en somberheid, traumatisering, verminderde leerprestaties of autismespectrumstoornis.

Gedragsproblemen

Mijn zoon heeft foute vrienden die hem beïnvloeden.

De gehele sociale omgeving wordt bekeken door ons, hier horen ook vriendschappen en hun eventuele (‘slechte’) beïnvloeding hierbij.

YourSkills

Universiteit Utrecht deed van 1 juni 2019 tot 1 januari 2021 een effectiviteitsonderzoek naar het gebruik van Virtual Reality en rollenspel bij de behandeling van agressieproblemen. Deze behandeling heet YourSkills, met als doelgroep jongens van 8 tot en met 13 jaar en 6 maanden. Door inzet van een VR-bril of rollenspel leert deze doelgroep op een leuke, actieve en intensieve manier nieuwe vaardigheden om met boosheid om te gaan en sociale conflicten te voorkomen. RIOzorg heeft meegewerkt aan dit onderzoek. 

Intussen is onze collega dr. Sophie Alsem in maart 2023 gepromoveerd op de inzet van Virtual Reality door de training YourSkills te ontwikkelen, waarin kinderen op een actieve manier nieuwe vaardigheden oefenen. Ook deed zij onderzoek naar de twee werkzame principes van YourSkills: leren omgaan met boosheid én leren het gedrag van anderen positiever te interpreteren. Sophie is als postdoctoraal onderzoeker verbonden aan de Universiteit van Amsterdam en als psycholoog Kind en Jeugd aan RIOzorg.

Geert (10 jaar) was altijd boos op de hele wereld

‘Waarom wist ik eigenlijk nooit, maar ik was altijd boos. Op de meester, op papa en mama en op mijn zusje. Ik wist echt van geen ophouden, ik sloeg door. Dit gebeurde steeds vaker. Op school zeiden ze dat het in de klas niet langer zo door kon gaan. Thuis was veel spanning en ruzie door mijn gedrag. Tijdens mijn behandeling is de Virtual Reality bril ingezet. Ik vond het maar niks, ik durfde het ook eigenlijk niet. Maar wat een bijzondere ervaring was dit! Situaties waarop ik wel móest reageren, daardoor begreep ik beter waarom mijn boosheid steeds terugkwam. Er is veel gebeurd nadat mijn ouders zijn gescheiden, ook daarover kan ik met mijn behandelaar van RIOzorg praten. Praten, praten, praten… ik heb er niet zoveel mee, maar door de afwisseling met de VR-bril is het oké. De behandelaar is eigenlijk echt een aardige vrouw bij wie ik mijn verhaal kwijt kan.’ Geert, 10 jaar

Ik ben blij dat ik niet alleen maar hoef te praten over mijn boosheid, maar juist met een VR-bril aan de slag kan gaan tijdens de behandeling.

– Geert (10) uit Breda

Veelgestelde vragen

  • Wanneer vertoont mijn puber echt een gedragsprobleem?

    Het wordt een gedragsprobleem als de puber bijvoorbeeld veelvuldig ruzie zoekt, driftig of agressief gedrag vertoont, maar ook bijvoorbeeld spijbelt, liegt of vecht.

  • Mijn kind scrollt urenlang door TikTok zonder sociale interactie, wat nu?

    Dit kan duiden, in combinatie met andere opvallendheden, op een gedragsprobleem.

  • Wat is YourSkills?

    Universiteit Utrecht deed effectiviteitsonderzoek naar het gebruik van Virtual Reality en rollenspel bij de behandeling van agressieproblemen. Deze behandeling heet YourSkills, met als doelgroep jongens van 8 tot en met 13 jaar en 6 maanden. Door inzet van een Virtual Reality-bril of rollenspel leert deze doelgroep op een leuke, actieve en intensieve manier nieuwe vaardigheden om met boosheid om te gaan en sociale conflicten te voorkomen. RIOzorg heeft meegewerkt aan dit onderzoek.

  • Wat doen jullie als mijn kind op de wachtlijst staat?

    Indien er uit de intake blijkt dat wij de cliënt kunnen behandelen, komt de cliënt bij ons in zorg. Dit betekent dat wij een zorgplicht hebben naar de cliënt en dat hij/zij ons, ondanks dat de behandeling nog niet is gestart, mag contacteren. Daarnaast informeren we jullie direct wanneer de behandeling kan starten.

  • Hoe meld ik mijn kind of mijzelf aan bij RIOzorg (jeugd-ggz)?

    Om bij ons zorg af te nemen en het aanmeldproces te starten, is er een verwijzing noodzakelijk. Men kan hiervoor terecht bij het wijkteam, de huisarts, de medisch specialist, de jeugdarts of bij de gemeente. De aanmelding verloopt via het online aanmeldformulier van RIOzorg.